Irak Türkmen Toplumu Temsilcisi ve Dış İlişkiler Uzmanı Ahmet Muratlı, Irak Türkmenlerinin Irak’ın bütünlüğündeki rolünü değerlendirdi. Muratlı konu hakkında şu ifadelerde bulundu: 

"Irak, etnik ve mezhepsel çeşitliliği ile dikkat çeken bir ülke olup, bu çeşitlilik hem toplumsal zenginlik hem de siyasal kırılganlık unsuru olarak değerlendirilmektedir. Ülkenin siyasal istikrarı ve toprak bütünlüğü, bu grupların tutumları ve konumlarıyla yakından ilişkilidir. Bu bağlamda Türkmenler, Irak’ın hem tarihsel hem de stratejik açıdan en önemli topluluklarından biri olarak öne çıkmaktadır.

Türkmeneli’nin Stratejik Konumu
Türkmenlerin yoğun olarak yaşadığı bölge, tarihsel literatürde Türkmeneli olarak adlandırılmaktadır. Bu coğrafya, kuzey Irak’tan Bağdat’a kadar uzanan bir hat üzerinde konumlanmakta olup, ülkenin kuzey ve güney bölgelerini birbirine bağlayan stratejik bir kuşak niteliğindedir. Bu nedenle Türkmeneli, Irak’ın siyasi coğrafyasında ülkenin bölünmesine karşı doğal bir bariyer işlevi görmektedir.
Türkmeneli’nin stratejik önemi, yalnızca coğrafi konumuyla sınırlı değildir. Aynı zamanda bölgedeki petrol ve doğal gaz kaynakları, su yolları ve ulaşım güzergâhları da Irak’ın geleceği açısından kritik değer taşımaktadır. Bu durum, Türkmenleri yalnızca etnik bir unsur değil, aynı zamanda jeopolitik denklemin kilit aktörü hâline getirmektedir.

Etnik ve Mezhepsel Denge İçerisinde Türkmenler
Irak’ta nüfus bakımından en büyük topluluk Şiilerdir. Ancak nüfus üstünlüğü, ülkenin toprak bütünlüğünü güvence altına almak için tek başına yeterli olmamaktadır. Kürtler uzun süredir bağımsızlık talepleriyle ülkenin bölünmesini gündeme taşımaktadır. Arap çoğunluk ise tarihsel süreçte zaman zaman bu bilince sahip olsa da, Türkmenler kadar süreklilik arz eden bir bütünlük perspektifine sahip olmamıştır.
Bu bağlamda Türkmenler, azınlık konumlarına rağmen ülkenin birliği için orantısız derecede yüksek bir sorumluluk üstlenmişlerdir. Irak’ın üniter yapısının korunmasında sergiledikleri istikrarlı tutum, onları diğer etnik ve mezhepsel gruplardan ayıran temel özelliktir.

Türkmenlerin Fedakârlıkları
Türkmenlerin Irak’ın bütünlüğü için ödedikleri bedel oldukça ağır olmuştur. Özellikle Irak ordusu saflarında görev alan Türkmen gençleri, on yıllar boyunca ön saflarda yer almış ve binlercesi şehit düşmüştür. Türkmenler, askerlik görevlerinden geri kalmamış, ülkenin savunmasında her zaman aktif rol üstlenmişlerdir. Bu fedakârlıklar, yalnızca Türkmen toplumu için değil, tüm Irak’ın toprak bütünlüğü açısından hayati bir güvence oluşturmuştur.

Irak’ın geleceği, ortak bir devlet kimliği etrafında bütünleşmekten geçmektedir. Bu süreçte Türkmenlerin rolü, nüfus oranlarının ötesinde, stratejik coğrafi konumları, tarihsel bilinçleri ve verdikleri ağır bedeller sayesinde belirleyici olmaktadır.
Türkmenler, Irak’ın parçalanmasına karşı tarih boyunca gösterdikleri direnç ve fedakârlıklarla ülkenin bütünlüğünün “kilit taşı” niteliğini taşımaktadır. Bu gerçek, Irak’ın siyasi geleceğine ilişkin her türlü akademik, diplomatik ve stratejik değerlendirmede göz önünde bulundurulması gereken temel unsurlardan biridir."