Sovyetler Birliği döneminde inşa edilen ve 1998 yılında Ukrayna'dan satın alınan uçak gemisi, 2001 yılında İstanbul ve Çanakkale boğazlarından geçerek Akdeniz’e ulaştı. 33 Saatte geçişini tamamlayan uçak gemisi 2 Kasım 2001'de, 6 römork, 27 tekne ve 16 kaptan eşliğinde ve 550 metrelik konvoy halinde, 33 saatte İstanbul ve Çanakkale boğazından geçirilmişti. Geçiş sırasında boğazlar, deniz trafiğine kapatılmıştı. Çin, 20 milyon dolara alınan geminin boğazlardan geçişi için de 2 milyon dolar masraf yapmak zorunda kalmıştı. 306,5 metrelik dev gemiyi Çin 1998'de satın aldı.
Türkiye, motorsuz- dümensiz platformun 2001'e kadar 4 geçiş talebine, boğazların güvenliği nedeniyle olumsuz yanıt verdi. Çin, 19 ay Karadeniz'de bekletilen geminin boğazlardan geçişi konusunda Türkiye'nin istediği tüm teknik şartları yerine getirdi ve gemi boğazlardan geçti. Çin yönetiminin askeri amaçlı kullanılmayacağı sözü verdiği Varyag'ı yeniden boyamaya başladığını ve üzerine Çin donanmasının renk ve işaretlerinin işlendiğini açıkladı. Haberde, Çin'in gemiyi ilk uçak gemisi olarak servise sokma ya da geri mühendislikle teknik sırlarını öğrenerek benzer uçak gemisi üretme niyetinde olabileceği belirtildi. Başta ABD olmak üzere birçok ülke Varyag'ın geçişine Türkiye'nin izin vermemesi yönünde baskı yapmış ancak pazarlıklar sonunda Ecevit hükümeti, gemiye geçiş izni vermek zorunda kalmıştı. Ege Denizi’nde Eğriboz Adası açıklarında fırtınaya yakalandı. Halatlar koptu. Varyag başıboş sürüklenmeye başladı. Denizcileri Yunan sahil güvenlikçileri kurtardı. Yine de Hollandalı bir gemici boğuldu. Mısır, Süveyş Kanalı’ndan geçmesine izin vermedi. Varyag üç ayda Ümit Burnundan Afrika’yı dolaşarak Çin’e ulaştı. Çin’in Dalian Tersanesi’ne alındı. 9 yıl üzerinde çalışılarak 2011’de uçak gemisi haline getirildi. Adı değiştirildi Liaoning oldu. Çin’in ilk uçak gemisi olarak 2012 denize açıldı. Şimdi ise 24 savaş uçağı 12 helikopter, savunma ve saldırı füzeleri ile Doğu Akdeniz’in sıcak sularında seyrediyor. Çin Türkiye’ye neler vaat etmemişti. Bunlar arasında en ilginci her yıl Türkiye’ye 2,5 milyon Çinli turist gelecekti…
Devlet Başkanı Xi Jinping'in katıldığı törenle hizmete alındı
Çin ile ABD arasındaki deniz rekabeti kızışıyor. Çin'in üçüncü ve ilk elektromanyetik mancınık donanımlı uçak gemisi Fujian için Hainan eyaletinin Sanya kentindeki limanda 5 Kasım'da çarşamba günü hizmete alma töreni gerçekleştirildi. Törene Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ve üst düzey isimler ile yaklaşık 2 bin kişi katıldı. Xi, törenin ardından geminin güvertesini gezerek denizdeki performansı hakkında daha bilgi aldı. Çin'de tasarlanan ve inşa edilen ilk uçak gemisi olan Fujian, daha ağır silahlara ve yakıt yüküne sahip uçakları taşıyabiliyor, böylece düşman hedeflerini daha uzak mesafeden vurabiliyor. Bu da Fujian'ı Ruslar tarafından inşa edilen Çin'in ilk iki uçak gemisi Liaoning ve Shandong'dan daha güçlü kılıyor.
ABD-Çin rekabeti
Gemi sayısı bakımından Çin donanması, ABD'den daha büyük ve Çin tersaneleri çok daha yüksek bir hızda yeni gemiler üretebiliyor. Ancak ABD önemli bir teknolojik avantaja sahip ve çok daha fazla uçak gemisi bulunuyor. Nükleer enerji, ABD uçak gemilerine mürettebatın erzakları tükenene kadar denizde kalma imkânı sağlıyor. Fujian, geleneksel yakıtla çalışıyor, yani yakıt ikmali için ya limana uğraması ya da denizde bir tankerden ikmal yapması gerekiyor.
Adını Fujian eyaletinden alan gemi, Haziran 2022'de suya indirilmişti. ABD, Çin dışında elektromanyetik mancınık sistemine sahip uçak gemisi bulunan dünyadaki tek ülke.
Çin Devlet Başkanı Xi daha önce yaptığı açıklamada, hedefinin Çin'in 2035 yılına kadar modernize edilmiş bir askeri güce ve 2050 yılına kadar ABD ile rekabet edebilecek "dünya standartlarında" bir güce sahip olması olduğunu söylemişti.
Çin Üçüncü uçak gemisi ile dünya savaş dengesini yeniden belirleme noktasına geldi. ABD, Rusya, İngiltere, Fransa gibi Çin’de Savaş dengesinde artık bölgesel güç olmakta çıkıp küresel rol üstlenmekte. Bu denge değişikliğinde dönemin iktidarı ciddi manada sorumluluk sahibidir. Çinin gerçekten 2,5 milyon turist gönderme vadini dikkate aldılarsa Orhun abidelerinin okullarda okutulması mecburi olmalıdır.
Yorum Yazın