Osmanlı imparatorluğu topraklarında petrolün bulunması ve işletilmesi
İlk defa 1889’da İskenderun’un Kabaev nahiyesindeki Çingen köyünde keşfedilen petrol; işletilmek üzere Ahmed Necati Efendi’ ye verildi. Bu petrol işletme imtiyazı daha sonra başka kişi ve şirketlere devredildi ve nihayet 26 yıl sonra Birinci Dünya Savaşı sırasında da feshedildi.
İlk olarak Osmanlı imparatorluğu sınırları içinde petrol aramaları İskenderun
bölgesinde yapılmıştır. Haleb sancağına bağlı bir kaza olan İskenderun’ un Kabaev nahiyesinde Çengen köyünde yapılan aramalar sonucu petrole rastlanmıştır. Çıkartılan petrol 17 Temmuz 1887’de İstanbul’da kimyager Moreau tarafından tahliller sonucu petrol olduğu onaylanmıştır.
Daha sonra Ahmet Necati Efendi imtiyaz haklarını Hasan Tahsin efendiye devrettiği Maliye Nezareti kayıtlarına ocak 1890 yılında girmiştir. İngiliz ve Alman firmalarca yapılan sondaj sonuçları çok olumlu olmadığı için kuyular daha sonra kapatılmıştır.
1. Dünya savaşı sonrası Hatay ili Otonom bir bölge olarak Fransa'nın sömürgesi olmuş. Daha sonra 2 Eylül 1938 de Hatay devleti kurulmuş 29 Haziran 1939 yılında da Türkiye'ye dahil olmuştur. Türkiye'nin ilk petrol kuyusu olan Basbirin-1'de sondaj çalışmaları ise 1933 yılında Şırnak ili Mağra köyü yakınlarında yapılmıştır. Dönemin Maliye Bakanı olan eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar tarafından 13 Ekim 1934'te tesis törenle açılmıştı. Ancak yeterli rezerv olmadığı gerekçesiyle 15 Haziran 1936'da çalışmalar sonlandırılmıştır.


Yorum Yazın